dinsdag 30 oktober 2012

STROMINGSBOEKVERSLAG: BINT


a) Algemene informatie
a. Ferdinand Bordewijk, Bint
Amsterdam, 1995, 29e druk (1e druk 1934)
78 bladzijden

b. Genre: psychologische roman

c. Samenvatting:
Het boek begint met het moment dat De Bree het eerste lesuur gaat geven als een nieuwe leraar op de school; zijn voorganger is weggepest. Hij komt in de ergste klas van de school, namelijk 4D terecht, die hij al gauw de Hel noemt. Hij laat echter meteen zijn ijzeren discipline merken, en laat acht leerlingen nakomen. Tijdens het eerste lesuur verklaart De Bree de Hel letterlijk de oorlog. In de pauze maakt hij kennis met de andere docenten. Hij spreekt voornamelijk met Remigius, die hem het een en ander vertelt over Bint, het schoolhoofd. Toch laat hij hierover niet veel los. In de loop van het verhaal blijkt dat hij alle vier klassen waarin hij les geeft, namen geeft. Hij benoemt ze tot de bruine klas, de grauwe klas, de bloemenklas en de hel. De Bree ziet niet alleen de klassen als wezens, maar ook de school, het systeem van de school en praktisch alles wat ermee te maken heeft. Individualiteit bestaat niet. Bij de eerste rapportvergaderingen wordt er snel doorheen gewerkt - zoals altijd eigenlijk. Echter bij Van Beek, een leerling, houden de docenten iets langer stil. Geruchten gingen namelijk dat wanneer deze een onvoldoende zou staan, er een poging tot zelfmoord zou volgen. Maar omdat er geen uitzonderingen worden gemaakt, trekken zij zich hier niets van aan. Later blijkt dat Van Beek in een gracht is gesprongen. Hij werd gered, maar overleed later - best ironisch eigenlijk - aan pneumonie. Er komt niet veel later een kleine oproer op school, die Bint al had voorzien. De orde herstelt zichzelf automatisch en wat er met Van Beek is gebeurd wordt doodgezwegen. Een soort tweede helft van het boek gaat over een lange fietstocht die gemaakt wordt met alle klassen. Zoals altijd wordt de Hel opgesplitst in twee helften. De Bree zou in eerste instantie niet meegaan. Maar omdat een leraar die een helft zou krijgen eerder dan verwacht een kind krijgt, gebeurt dit alsnog. Ongeveer halverwege wordt Te Wigchel ziek en moet veel hoesten. De Bree besluit een kortere route te volgen. De klas heeft er moeite mee, maar ziet wel in dat dit het beste is voor hun medeleerling. Na in een herberg geslapen te hebben, missen er twee mensen. De Bree maakt zich eerst ontzettend druk en is razend. Toch niet veel later valt er een kwartje bij hem en komt hij tot rust. Later blijkt dit kwartje te zijn dat het vermiste tweetal alsnog de tweede route heeft gefietst. Door alle ervaringen van het afgelopen jaar, besluit De Bree langer op de school van Bint te blijven. Dit i.p.v. het plan om maar één jaar in te vallen. Het volgende jaar blijkt Bint op te zijn gehouden en een ander het van hem over te hebben genomen. De Bree snapt het niet volledig, en zoekt daarom Bint tot twee keer toe op. Beide keren weet zijn dochter te melden dat hij weg is, dat ze niet weet waarheen en tevens niet weet wanneer hij terugkomt. Uiteindelijk begrijpt De Bree dat Bint contact heeft verbroken met iedereen, ook met de school en alles er omheen. 

b) Specifieke opdracht: verwerkingsvragen
a. Het boek behoort tot de stroming 'de Nieuwe Zakelijkheid'. De kenmerken hiervan zijn:
  • kritiek op de maatschappij
  • geen overbodige beschrijvingen, zakelijke en korte schrijfstijl
  • waardering voor alledaagse dingen
  • gevoel komt weinig aan bod
b.
  • Kritiek op de maatschappij wordt vooral geuit door het feit dat er een gebrek aan orde en discipline is in het boek.
  • Alles wordt heel zakelijk en kort beschreven. Voorbeeld: Het was zwart van ingezonkenheid, onkenbaar. Maar het werd door iets beschenen. Het zwarte vervaagde. Hij wist zelf niet wat hij had ondergaan. Hij voelde het later, hij begreep het nog later. Hij stond moeilijk op, hij rekte zich eens. Zijn blik was haast al weer gewoon. Toen hij sprak was zijn stem al haast weer gewoon. ‘Ontbijten!’ (pagina 131)
  • De Bree hecht veel waarde aan alledaagse dingen. Tijdens het klassenuitje wordt bijvoorbeeld duidelijk dat hij geniet van de natuur.

c. Ik vind het boek behoorlijk representatief voor de Nieuwe Zakelijkheid. Vooral vanwege de zakelijke en korte schrijfstijl, wat erg opvalt als je het boek leest. Wij zijn tegenwoordig aan andere schrijfstijlen gewend. Ik vind het ook opvallend dat er weinig aandacht wordt besteed aan gevoelens, wat ook een kenmerk is van deze stroming.